Onderzoek naar luchtkwaliteit en beleving leefomgeving in agrarisch gebied

Veelgestelde vragen

We meten fijnstof en ammoniak met eenvoudige sensoren in het vaste meetnetwerk. Daarnaast wordt op de supersites ook fijnstof, ammoniak, endotoxinen (celwandresten van bacteriën), en secundair fijnstof (stof dat ontstaat wanneer ammoniak met andere stoffen in de lucht reageert) gemeten met nauwkeurige meetapparatuur.

In onderstaand tabel staat een overzicht van de verschillende typen metingen: wat wordt er gemeten, hoe, waar, wordt het continue gemeten, is het per direct publiekelijk beschikbaar, en of het om referentie meetapparatuur (nauwkeurige meetapparatuur) gaat.

Wat?Hoe?Waar?Continue?Direct pubiekelijk?Referentie meetapparatuur?
Fijnstof (PM10)
– Massa concentratie
– Samenstelling
Filter monstername
(Derenda)
SupersiteNee; 24uurs gemiddelde waarden; om de dagNeeJa
Fijnstof (PM2.5, PM10)
– Massa concentratie
Sensor metingen
2 typen sensoren
(SDS011, SPS30)
Supersite, veehouderij, en omwonendenJa; 12minuuts gemiddelde waardenJaNee
Endotoxine
– Massa concentratie
Filter monstername
(Derenda)
SupersiteNee; 3x campagne van 1 maand; 6uurs gemiddelde waardenNeeJa
Ammoniak
– Massa concentratie
MiniDOASSupersiteJa; 2minuuts gemiddelde waardenNeeJa
Ammoniak
– Massa concentratie
Sensor metingen
1 type sensor (City tech)
Supersite, veehouderij, en omwonendenJa; 2minuuts gemiddelde waardenNeeNee
Ammoniak
– Massa concentratie
Passieve monstername
(Radiello)
Supersite, veehouderij, en omwonendenNee; 3x campagne van 1 maand; 4-daags gemiddelde waardenNeeNee
Tabel: overzicht van de gemeten stoffen op de verschillende typen locaties, of de metingen continue plaatsvinden of niet, of ze direct publiekelijk gemaakt worden, en of het om referentie meetapparatuur (nauwkeurige meetapparatuur) gaat.  
Bij het meten van de massa concentratie, wordt er gekeken wat het gewicht van de stof is per volume-eenheid. Wanneer de samenstelling van de stof gemeten wordt (PM10 meting door Derenda), wordt er gekeken naar de opbouw van de verschillende bestanddelen van de stof.
Dit onderzoek is een proefproject om te onderzoeken of het mogelijk is de lokale luchtkwaliteit in relatie te brengen met de beleving van de omwonenden. Komt de gerapporteerde hinder van bewoners overeen met de metingen, of juist niet? Wat zijn redenen voor de mogelijke afwijkingen? We onderzoeken verkennend of hiervoor eenvoudige sensoren gebruikt kunnen worden. Vooral het gebruik van de ammoniak sensoren is verkennend. Dit is de eerste keer dat ze gebruikt worden en het is nog niet duidelijk in hoeverre ze een beeld kunnen geven van de ammoniak concentratie op verschillende afstanden van de bron. Het doel van de studie is niet om actie te ondernemen op de resultaten die voortkomen uit de opgehaalde gegevens.
Het doel is onder andere om kennis te verwerven van de mogelijkheid tot meten van de concentraties van stoffen in de lucht die van veehouderij afkomstig zijn in combinatie met de beleving van de omwonenden. Door op verschillende manieren en locaties, met verschillende meetapparatuur, metingen te doen krijgen we beter begrip in de veranderingen over de tijd van de gemeten stoffen. Zo kunnen we een stukje van de puzzel leggen.

We maken de fijnstof metingen van de sensoren direct openbaar op het SamenMeten portaal, als de deelnemer hier toestemming voor geeft. Andere type metingen maken we niet direct beschikbaar. De resultaten hiervan zullen we toelichten in het eindrapport van dit project. De sensormetingen van ammoniak maken we niet direct beschikbaar omdat er nog geen ervaring is met deze sensoren en we de onzekerheden die met de metingen met ammoniak sensoren te maken hebben nog niet weten. De metingen met de referentie meet-apparatuur naar fijnstof, secundair fijnstof samenstelling en endotoxinen maken we niet direct beschikbaar omdat hiervoor analyses in het laboratorium nodig zijn. Dit geldt ook voor de metingen met de passieve monsternemers voor ammoniak.

We meten niet de geurblootstelling. Het is nog niet mogelijk om de concentratie van geur te meten met sensoren (zie kennisbericht Geur). Wel geven we in de BelevingsApp de ruimte aan de deelnemers om een melding te maken van, bijvoorbeeld, een geroken geur en in hoeverre dit hinder oplevert. Verder vragen we in de tweewekelijkse vragenlijst van de BelevingApp ook in hoeverre een deelnemer bepaalde typen geuren hebben geroken. Zie de pagina ‘BelevingApp’ voor uitgebreide informatie over dit onderdeel van het onderzoek.

Een belangrijke voorwaarde bij het vinden van een geschikte veehouderij was dat er geen andere vergelijkbare bedrijven te dicht in buurt liggen. Dit maakt het makkelijker om resultaten van metingen in de omgeving in verband te brengen met de deelnemende veehouderij. Een ander belangrijke voorwaarde was dat er voldoende mensen wonen op korte afstand van de veehouderij. Hoe groter de afstand tussen de veehouderij en omwonenden, hoe lastiger het is om metingen rond woonhuizen in verband te brengen met werkzaamheden bij de veehouderij. Daarbij was deelname op vrijwillige basis noodzakelijk voor dit onderzoek.

De gekozen locatie waar het onderzoek plaatsvindt is een voorbeeld situatie. Het gaat niet om het precieze bedrijf, de bewonersgroepen of het gebied. Op basis van deze voorbeeld situaties kunnen we kennis opdoen die we ook in andere situaties kunnen gebruiken.

Wanneer deelnemers daarmee instemmen plaatsen we de gegevens van de metingen op het samen meten portaal van het RIVM. Hierbij zijn de niet de precieze locaties van de metingen zichtbaar, maar locaties bij benadering. Herleiding naar de deelnemers valt niet uit te sluiten in gebieden met weinig bewoning. De gegevens van het leefomgeving belevingsonderzoek nemen we alleen op in de rapportage, waarbij de locaties van de deelnemers niet zichtbaar zijn.

Nee, we doen geen gezondheidsonderzoek. Wel brengen we de beleving van de woonomgeving in kaart.
Sensormetingen geven inzicht in patronen in de tijd en tussen locaties. Sensormetingen geven ook inzicht in de invloed van weersomstandigheden op luchtkwaliteit. We kunnen met sensormetingen geen grenswaarden toetsen. De sensoren hebben geen juridische status.

We zullen onderzoeken in hoeverre de beleving van geur bij de omwonenden overeenkomt met pieken in de sensor metingen.

Ja, we nemen de invloed van windrichting en windsnelheid mee in windroos diagrammen, op basis van de weersomstandigheden van het dichtstbijzijnde KNMI-weerstation.